آموزش کالیبراسیون دستگاه بیوشیمی+اهمیت کالیبراسیون دستگاه آزمایشگاهی

کالیبراسیون دستگاه آزمایشگاهی

در دنیای آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، دقت و صحت نتایج از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. یکی از عوامل کلیدی برای اطمینان از صحت این نتایج، انجام منظم کالیبراسیون دستگاه آزمایشگاهی است. در این مقاله، ابتدا به اهمیت کالیبراسیون می‌پردازیم و سپس به‌طور ویژه، آموزش کالیبراسیون دستگاه بیوشیمی را بررسی می‌کنیم.

کالیبراسیون چیست و چرا مهم است؟

کالیبراسیون دستگاه بیوشیمی

کالیبراسیون (Calibration) به معنای تنظیم یک دستگاه اندازه‌گیری با استفاده از مقادیر مرجع یا استاندارد است. این فرآیند کمک می‌کند تا دستگاه نتایجی دقیق، تکرارپذیر و قابل اعتماد ارائه دهد. در واقع، کالیبراسیون نوعی تطبیق بین دستگاه و واقعیت علمی است.

چرا کالیبراسیون دستگاه آزمایشگاهی اهمیت دارد؟

• دقت در نتایج: اشتباه در کالیبراسیون می‌تواند منجر به نتایج اشتباه در تست‌های پزشکی شود.

• پیشگیری از خطاهای سیستماتیک: بسیاری از خطاها در آزمایشگاه، ناشی از تنظیم نبودن دستگاه‌هاست.

• پاس کردن ممیزی‌های استاندارد: آزمایشگاه‌های معتبر باید کالیبراسیون منظم دستگاه‌ها را مستند کنند.

• افزایش اعتماد پزشک و بیمار: نتایج دقیق، موجب اعتماد بیشتر به عملکرد آزمایشگاه می‌شود.

دستگاه بیوشیمی چیست؟

دستگاه بیوشیمی (Biochemistry Analyzer) یکی از اصلی‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی است که برای اندازه‌گیری ترکیبات شیمیایی در خون و سایر مایعات بدن استفاده می‌شود. از جمله تست‌های رایج:

عکس از جراح یاب

• قند خون (گلوکز)

• کلسترول و تری‌گلیسیرید

• آنزیم‌های کبدی (ALT, AST)

• اوره و کراتینین

آموزش کالیبراسیون دستگاه بیوشیمی

۱. انتخاب محلول کالیبراسیون مناسب

برای کالیبراسیون، باید از محلول‌های کالیبراتور (Calibrators) معتبر و تاریخ‌دار استفاده کنید. این محلول‌ها دارای مقادیر استاندارد و دقیق از مواد مورد آزمایش هستند.

انواع کالیبراتورها:

• تک‌سطحی (Single-level)

• چندسطحی (Multi-level)

• مختص هر پارامتر یا کلی

۲. آماده‌سازی دستگاه

دستگاه بیوشیمی هیتاچی 7080

• دستگاه را روشن و آماده به کار کنید.

• مطمئن شوید از لحاظ فنی (سنسورها، لامپ‌ها، محل نمونه‌گیری) مشکلی وجود ندارد.

• سیستم را با محلول شست‌وشو (Washer) تمیز کنید.

۳. ورود اطلاعات محلول کالیبراسیون

بسته به نوع دستگاه، اطلاعات زیر باید وارد شود:

• نام محلول کالیبراتور

• شماره سریال یا lot number

• تاریخ انقضا

• مقادیر غلظت اجزای مورد نظر

۴. اجرای کالیبراسیون

• محلول کالیبراتور را در جایگاه نمونه قرار دهید.

• برنامه کالیبراسیون را از منوی دستگاه اجرا کنید.

• دستگاه مقادیر دریافتی را با مقادیر استاندارد مقایسه کرده و منحنی کالیبراسیون رسم می‌کند.

۵. بررسی نتایج کالیبراسیون

• اگر نتایج در محدوده قابل قبول باشند (معمولاً ±۱۰٪)، کالیبراسیون موفقیت‌آمیز است.

• اگر نتایج خارج از محدوده باشد، ممکن است لازم باشد دستگاه تمیز یا سرویس شود.

۶. ثبت و مستندسازی

عکس از سایت healthcareitnews

نتایج کالیبراسیون باید در دفترچه ثبت یا سیستم LIS ذخیره شوند. مستندسازی دقیق به‌خصوص برای آزمایشگاه‌هایی که با استانداردهایی مثل ISO 15189 کار می‌کنند، الزامی است.

معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد: اصول کار و نگهداری دستگاه های اتوآناالیزر

کالیبراسیون دوره ای : هر چند وقت یک‌بار باید کالیبراسیون انجام شود؟

• هفتگی یا ماهانه: بسته به توصیه سازنده دستگاه و نوع تست‌ها

• بعد از هر سرویس یا تعمیر دستگاه

• در صورت مشاهده نتایج مشکوک یا غیرمعمول

• زمان تعویض محلول‌ها یا ریجنت‌ها

نکات مهم در کالیبراسیون دستگاه بیوشیمی

• از محلول‌های معتبر شرکت سازنده دستگاه استفاده کنید.

• همیشه از مواد تاریخ‌دار و با دمای مناسب استفاده شود.

• از اپراتورهای آموزش‌دیده برای انجام کالیبراسیون استفاده شود.

• نتایج پس از کالیبراسیون با کنترل کیفی داخلی (IQC) بررسی شوند.

سخن پایانی

کالیبراسیون دستگاه آزمایشگاهی، به‌ویژه دستگاه بیوشیمی، یک فرآیند حیاتی و غیرقابل چشم‌پوشی است. این کار نه تنها کیفیت نتایج آزمایشگاهی را تضمین می‌کند، بلکه اعتبار و سلامت بیماران را نیز حفظ می‌کند. با اجرای منظم و صحیح این فرآیند، می‌توان از بروز خطاهای پرهزینه و نتایج اشتباه جلوگیری کرد.

اگر به دنبال گروهی متخصص برای کالیبراسیون دستگاه های آزمایشگاهی یا تجهیزات تخصصی آزمایشگاهی هستید، می‌توانید از طریق سایت جیبی‌طب (gibiteb.com) با ما در ارتباط باشید.